Miras hukuku, hem özel kişilerin haklarını hem de toplumsal barışı koruyan önemli bir alandır. Bu alanda en çok merak edilen konulardan biri ise “saklı pay” kavramıdır. Peki saklı pay nedir? Kimleri kapsar ve nasıl korunur? Yargıtay kararları bu konuda ne diyor? İşte detaylar…
Saklı Pay Nedir?
Saklı pay, miras bırakanın malvarlığı üzerindeki tasarruf özgürlüğünü kısıtlayarak, belirli mirasçılara kanuni olarak tahsis edilmiş zorunlu miras payını ifade eder. Başka bir deyişle, miras bırakan bir vasiyetnameyle tüm mal varlığını bir hayır kurumuna bırakmak istese dahi, saklı pay sahibi mirasçıların bu yasal hakkı ortadan kaldırılamaz.
Hangi Mirasçılar Saklı Pay Sahibidir?
Türk Medeni Kanunu’na göre saklı pay hakkı şu kişilere tanınmıştır:
- Altsoy (çocuklar, torunlar vb.)
- Anne ve baba
- Sağ kalan eş
Ancak her birinin saklı pay oranı farklıdır. Örneğin çocuklar yasal miras paylarının yarısını, anne-baba ise üçte birini saklı pay olarak alırlar. Sağ kalan eşin saklı pay oranı mirastaki duruma göre değişiklik gösterebilir.
Miras Bırakan Saklı Payı İhlal Ederse Ne Olur?
Miras bırakan, yaptığı vasiyetname ya da bağışlarla saklı payı aşan bir tasarrufta bulunmuşsa, bu durumda saklı pay sahibi mirasçılar, “tenkis davası” açarak saklı paylarının korunmasını talep edebilir.
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 2020/4522 sayılı kararında şu ifadeye yer verilmiştir:
“ Miras bırakanın yaşarken gerçekleştirdiği kazandırmalar, saklı payın ihlaline yol açması durumunda, bu kazandırmalar tenkis hükmüne tabi tutulması gereklidir.”
Bu karar, özellikle miras bırakanın sağlığında yaptığı bağışlar ve satış gibi işlemlerin de saklı pay hesabına dahil edilebileceğini açıkça ortaya koyar.
Saklı Pay Nasıl Hesaplanır?
Saklı payın doğru hesaplanabilmesi için önce tüm tereke belirlenir. Ardından borçlar, defin giderleri ve diğer masraflar düşülerek net miras değeri ortaya konur. Saklı pay oranı, bu değer üzerinden hesaplanır.
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2019/7582 sayılı kararında, hesaplamanın nasıl yapılacağına dair şu görüş yer alır:
“Tasarruf edilebilir kısmın belirlenmesinde, miras bırakanın borçları ve terekeye ilişkin masraflar düşülmeli, kalan net değer üzerinden saklı pay hesaplanmalıdır.”
Bu tür içtihatlar, uygulamada hatalı hesaplamaların önüne geçmek için oldukça yol göstericidir.
Saklı Pay Her Zaman Korunur mu?
Saklı pay, temel olarak kanunla güvence altına alınsa da bazı istisnai durumlarda ortadan kalkabilir. Örneğin:
- Mirasçının mirastan feragat etmesi
- Mirasçının mirasçılıktan çıkarılması (ıskat)
- Saklı pay hakkından açıkça vazgeçilmesi
Bu hallerde miras bırakanın tasarruf özgürlüğü genişler.
Sonuç: Saklı Pay Hem Mirasçıyı Hem Hukuku Korur
Eğer bir vasiyetnameyle durumu var ise veya saklı payınızın ihlal edildiğini düşünüyorsanız, süresi içinde tenkis davası açmak gerekmektedir. Bu davalarda hukuki danışmanlık almanız, hak kaybı yaşamamanız açısından büyük önem taşır.
Hukuki destek ve danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
