Gizli Ayıp Nedir?
Gizli ayıp, bir malın dışarıdan bakıldığında fark edilmeyen, ancak kullanıldıkça veya teknik inceleme sonucu ortaya çıkan; malın değerini düşüren ya da kullanım amacını kısmen veya tamamen engelleyen kusurlardır.
Açık Ayıptan Farkı Nedir?
Açık ayıp, teslim anında alıcının normal bir dikkatle kolayca fark edebileceği kusurlardır. Gizli ayıpta ise kusur, teslim anında yada teslimden hemen sonra fark edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle gizli ayıp daha geniş koruma sağlar.
⸻
Gizli Ayıp Halinde Alıcının Hakları Nelerdir?
Türk Borçlar Kanunu’nun 219 ve sonrasına dayanarak şu hakları kullanabilir:
1. Satım sözleşmesini feshetme (İade hakkı),
2. Satış bedelinde indirim isteme,
3. Ayıpsız misliyle değiştirilmesini talep etme,
4. Onarım hakkı (Eğer mümkünse).
Bu haklar, “ayıba karşı tekeffül” yükümlülüğü kapsamında satıcıya yöneltilir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Gizli Ayıp Ne Kadar Sürede Bildirilmelidir?
Alıcı, gizli ayıbı fark ettikten sonra makul süre içinde satıcıya durumu bildirmelidir. TBK madde 223’e göre bu süre, ticari satışlarda genellikle 8 gün, adi satışlarda ise hakkaniyete uygun olarak belirlenir. Ancak bu bildirim hakkı, kesin süreye tabi değildir; her somut olayda değişkenlik gösterebilir.
Yargıtay Ne Diyor?
Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 2020/438 E., 2021/981 K. sayılı kararında, betonarme bir yapıda teslimden 8 ay sonra ortaya çıkan çatlamaların gizli ayıp kapsamında olduğu belirtilmiş; yüklenicinin sorumluluğu kabul edilmiştir. Bu karar, gizli ayıpların zamanla ortaya çıkabileceği gerçeğini yargı pratiğinde de göstermektedir.
Gizli Ayıp Bildirimi Nasıl Yapılır?
Gizli ayıp bildirimi mutlaka yazılı yapılmalıdır. Noter kanalıyla gönderilecek bir ihtarname, alıcının haklarını ispatlaması açısından büyük önem taşır.
Gizli Ayıptan Doğan Davalar Ne Kadar Sürede Açılmalıdır?
Gizli ayıptan davaları, TBK m.231 uyarınca, ürün tesliminden itibaren iki yıl süre zarfında açılmalı.. Ancak satanın ağır kusurlu olma durumunda bu süre işlemez. Satıcının ayıbı bilerek gizlemesi, süresiz sorumluluğunu doğurabilir.
Gizli Ayıp Örnekleri Nelerdir?
• Yeni alınan bir aracın motorunun fabrikasyon hatalı olması, ancak bu hatanın 3 ay sonra ortaya çıkması,
• Satın alınan bir dairenin zemininde su sızıntısının olması, ancak bu durumun yağmur mevsiminde fark edilmesi,
• Cep telefonunun anakartındaki sorunun, teslimden sonra birkaç haftada kendini göstermesi.
Satıcı Ayıbı Bilerek Gizlerse Ne Olur?
Eğer satıcı, maldaki kusuru bilmesine rağmen alıcıya söylemezse, Türk Borçlar Kanunu madde 219/2’ye göre satıcı kötü niyetli sayılır ve tüm zararları karşılamakla yükümlüdür. Bu durumda zamanaşımı süresi işlemez. Yani alıcı, yıllar sonra dahi dava açabilir.
Gizli Ayıplarda Uzman Raporu Şart Mıdır?
Evet uzman raporu şarttır. Gizli ayıpların teknik bilgi gerektiren alanlara ilişkin olması halinde — örneğin bir yapının taşıyıcı sistemindeki kusurlar ya da makine parçalarındaki üretim hataları — mahkemeler, karar verebilmek için çoğu zaman teknik bilirkişi görüşüne başvurmaktadır. Alıcı, dava açmadan önce kendi imkanlarıyla teknik rapor aldırabilir; bu rapor delil olarak kullanılabilir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İkinci el ürünlerde gizli ayıp olabilir mi?
Evet. Ancak malın yıpranma payı dikkate alınır. Satıcının ağır kusuru varsa sorumluluğu devam eder.
2. Ürün garantiliyse gizli ayıp davası açılabilir mi?
Evet. Garanti süresi dolmadan tespit edilen gizli ayıplar için hem garanti kapsamında işlem yapılabilir hem de TBK’ya göre hak talep edilebilir.
3. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurmak mı, yoksa dava açmak mı daha iyi?
3.000 TL’ye kadar olan talepler için Hakem Heyeti daha hızlı bir çözümdür. Daha yüksek tutarlarda doğrudan dava açmak gerekebilir.
Bu yazımızıda okuyabilirsiniz.
Sonuç: Gizli Ayıp, Alıcının Sessiz Kalacağı Bir Konu Değildir
Gizli ayıplar, her mal ve hizmet alımında karşılaşılabilecek teknik ve hukuki sorunlardandır.. Bu nedenle teslim edilen ürün ya da hizmetin dikkatli şekilde incelenmesi ve zamanında hukuki adım atılması büyük önem taşır.
