Babalık davası Türk Medeni Kanununun 301. Maddesinde düzenlenmiştir.
Dava hakkı Madde 301- Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini
ana ve çocuk isteyebilirler. Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır. Babalık
davası, Cumhuriyet savcısına ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım
tarafından açılmışsa anaya ihbar edilir.
Babalık davası; evlilik dışı doğan veya kısa süreli evlilik sonucu babanın kabul etmediği veya
ihtilafa düşülmesi sonucu bir çocuğun babasının mahkeme kararıyla belirlenmesi ve
babalığın kesinleşmesi amacıyla açılan aile hukuku davasıdır. Bu davanın açılmasının amacı
çocuk ile baba arasında soybağı kurulmasıdır.
Babalık Karinesi Nedir?
‘Davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana
ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır.’ (TMK m.302)
Babalık karinesi aksi ispat edilebilen adi karine olup kesin sonuç doğuran bir karine değildir.
Babalık karinesinin çürütülebilmesi soybağının reddi davası ile mümkündür.
Soybağının reddi
I. Dava hakkı Madde 286 –Koca, ana veya çocuk soybağının reddi davasını açarak babalık
karinesini çürütebilir. Bu dava, dava açma hakkına sahip diğer kişilere karşı açılır.
Babalık Davası Kime Karşı Açılır?
Çocuğun biyolojik babası olduğu iddia edilen babaya karşı açılır. Eğer bu kişinin hayatını
kaybetmiş olması durumunda mirasçılarına karşı da açılabilir.
Babalık Davası Kimler Tarafından Açılabilir?
‘Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini ana ve çocuk isteyebilirler.
Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır. Babalık davası, Cumhuriyet savcısına
ve Hazineye; dava ana tarafından açılmışsa kayyıma; kayyım tarafından açılmışsa anaya
ihbar edilir. ‘ (TMK m.301)
- Çocuğun velayetine sahip olan anne tarafından açılabilir.
- Çocuk reşit olduğu zaman bizzat kendi adına dava açabilir.
- Çocuk ergin oluncaya kadar geçen sürede çocuk yerine kayyım da dava açabilmektedir.
- Cumhuriyet Savcısı ve Hazine de süreçte görev alan subjeler olabilecektir.
Babalık Davasında Hak Düşürücü Süreler Nelerdir?
Babalık davası açmak zamanaşımına tabi değildir, ancak hak düşürücü süreye tabidir.
Bu süreler anne ve çocuk açısından farklı olarak düzenlenmiştir. Bu dava çocuğun
doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir
yıl geçmekle düşer. Çocuk ile başka bir erkek arasında soybağı ilişkisi varsa, bir yıllık
süre bu ilişkinin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlar. Bir yıllık süre geçtikten sonra
gecikmeyi haklı kılan sebepler varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay
içinde dava açılabilir. (TMK m.303)
Çocuk tarafından reşit olduktan sonra kendi adına dava açılabilir, bu durumda süre
zorunluluğu bulunmamaktadır; herhangi bir hak düşürücü süre söz konusu değildir.
Babalık Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir ?
Yetkili mahkeme: Babalık davası yetkili mahkeme belirlenmesinde TMK m. 283
hükmü yol gösterici olacaktır. Bu maddeye göre: “Soybağına ilişkin davalar, taraflardan
birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır.”
Görevli Mahkeme: Babalık davası görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleridir. Aile
Mahkemesinin bulunmadığı durumlarda ise Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Babalık Davasında Yargılama Usulü Nedir?
Yargılama usulü Madde 284- Soybağına ilişkin davalarda, aşağıdaki kurallar saklı kalmak
kaydıyla Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uygulanır:
Hâkim maddî olguları re’sen araştırır ve kanıtları serbestçe takdir eder.
Taraflar ve üçüncü kişiler, soybağının belirlenmesinde zorunlu olan ve sağlıkları yönünden
tehlike yaratmayan araştırma ve incelemelere rıza göstermekle yükümlüdürler. Davalı,
hâkimin öngördüğü araştırma ve incelemeye rıza göstermezse, hâkim, durum ve koşullara
göre bundan beklenen sonucu, onun aleyhine doğmuş sayabilir.
Babalık Davasının Şartları Nelerdir?
Davanın açılabilmesi için TMK’ya göre belirli şartların mevcut olması gereklidir. Bu şartların
eksik olması halinde dava reddedilir.
Öncelikle çocuğun annesinin belli olması gerekmektedir. Yargıtay Kararlarında da
annenin belli olması durumu temel koşul olarak belirlenmiştir. Annenin belli olmadığı
durumlarda öncelikle tespit davası açılarak annenin belirlenip nüfusa kayıtlarının
yapılması gerekmektedir.
a.Çocuğun başka bir erkekle soybağı ilişkisinin bulunmaması gerekmektedir. Şayet böyle
bir durum söz konusu ise öncelikle soybağının reddi davası açılmalıdır.
b.Babalık davası Cumhuriyet Savcısı ve Hazineye ihbar edilmelidir. Anne tarafından
açılan davada kayyım; kayyım tarafından açılan davalarda da anne bilgilendirilmelidir.
c.Babalık davasının açılması ile davalının baba olduğunun ispatına yarayacak deliller öne
sürülmelidir. Ancak babalık davası kamu düzenini ilgilendiren bir dava olduğundan
mahkeme kendiliğinden de araştırma yapacaktır.
ç.Babalık Davasında Kullabilecek Deliller Nelerdir?
Dava sürecinde kullabilecek en güçlü delil DNA testidir. Babalık davası resen araştırma
ilkesine dayandığı için taraflar talep etmese dahi mahkeme gerekli tüm incelemeleri
yapacaktır. Bununla beraber tanık beyanları, yazılı veya görsel deliller, hastane kayıtları vb.
her türlü delil kullanılabilecektir.
Babalık Davasında Talep Edilebilecek Haklar Nelerdir?
Talep edilebilecek haklar TMK m. 304 hükmüyle ayrıca ve açıkça düzenlenmiştir.
Ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki
giderlerin karşılanmasını isteyebilir:
Doğum giderleri,
Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.
Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verebilir.
Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca anaya yapılan ödemeler, hakkaniyet
ölçüsünde tazminattan indirilir.
Çocuk İçin Nafaka Talep Edilebilir Mi?
Babalık davası sonucunda soybağının tespitiyle beraber nafaka yükümlülüğü de gündeme
gelir. Babalık davasının açıldığı süreçte mahkeme baba olduğu iddia edilen davalının babalık
ihtimalini kuvvetli bulursa , dava sonuçlanana kadar çocuk için tedbir nafakasına
hükmedebilir.
Davanın sonuçlanması ile birlikte tedbir nafakası iştirak nafakasına dönüşür. Mahkeme
iştirak nafakasını belirlerken çocuğun ihtiyaçlarını ve babanın ekonomik durumunu göz
önüne alacaktır.
Babalık Davası Ne Kadar Sürer?
Babalık davası için Adalet Bakanlığı tarafından hedef süre 330 gün olarak belirlenmiştir.
Ancak, bu süre davanın sonuçlanması için kesin bir süre değildir.
Dava Sonucunda Neler Olur ?
Babalık davası kurucu yenilik doğuran bir davadır. Bu sebeple dava sonucunda mahkeme
çocuğun babasının davalı olduğuna kanaat getirirse;
Babalık hükmen kurulur ve çocuğun istemesi durumunda çocuk babasının soyadını alabilir.
Babasının nüfusuna geçer ve babanın mirasçısı olabilir.
Baba tarafından çocuğa nafaka ödeme yükümlülüğü altına girer, mahkeme tarafından
belirlenen miktarda nafaka öder.
