Marka ve Patent Hukuku Nedir? Kapsamı Neleri İçerir?
Marka ve patent hukuku, fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik hukuki kurallar tamamıdır. Bir girişimcinin veya firmanın marka değeri ile teknik buluşlarının üçüncü kişilerce izinsiz kullanılmasını engellemek ve bu hakları güvence altına almak için özel düzenlemelere tabidir.
Marka Nedir? Hukuki Tanımı Nasıldır?
Marka; bir işletmenin ürünlerinin ya da hizmetlerini başkalarından ayırt edilmesine yarayan her işaret olabilir. Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) nezdinde tescil edildiğinde, marka sahibi hukuki koruma kazanır.
Patent Nedir? Buluşlar Nasıl Korunur?
Patent, herhangi bir problemin çözümüne yönelik geliştirilen buluşların hukuki korunmasınınsağlamaktadır. Patent hakkı, sahibi 20 yıl süreyle özel haklar tanır.
Marka Tescili Şart mı?
Hayır, zorunlu değildir. Ancak tescil edilmemiş markalar sadece sınırlı koruma görür. Tescil, markanın fiilen kullanımının yanısıra, hukuken de kanıtlanabilir bir sahiplik sağlar. Tescil edilmemiş bir marka üzerinde hak aramak zordur.
Tescilli Markayı Başkası Kullanırsa Ne Olur?
Bu durumda marka sahibi:
• Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde dava açabilir.
• Maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir.
• Kullanımın durdurulmasını ve ürünlerin toplatılmasını isteyebilir.
Patent ile Faydalı Model Arasındaki Fark Nedir?
• Patent, daha yüksek teknik düzeydeki buluşlara verilir. Araştırma ve inceleme gerektirir.
• Faydalı model, daha basit teknik çözümler içeren buluşlara yöneliktir ve incelemesizdir.
• Patent koruması 20 yıl, faydalı model koruması 10 yıldır.
Marka ve Patentte Hangi Davalar Açılabilir?
1. Hükümsüzlük davası
2. Tecavüzün önlenmesi davası
3. Tazminat davası
4. El koyma ve toplatma davası
5. Delil tespiti davası
Marka Hakkı Ne Zaman İhlal Edilmiş Sayılır?
• Tescilli markayla aynı veya benzer bir işaretin aynı/benzer ürün veya hizmette kullanılması
• Markanın ayırt ediciliğini zedeleyen her türlü kullanım
• Markanın itibarını zedeleyen işlemler
Yargıtay Ne Diyor?
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2022/567 E., 2023/421 K. sayılı kararında, tescilli bir markaya çok benzer görsel ve telaffuzda marka kullanan firmanın, kötü niyetli davrandığı ve markayı taklit ettiği kanaatine varılmıştır. Mahkeme, davalı şirketin markayı derhal kullanmayı bırakmasına ve tazminat ödemesine karar vermiştir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Logomu internette kullanmam yeterli mi?
Hayır. Sadece kullanım değil, tescil de gereklidir. Aksi halde başkası tescil ettirirse siz hak kaybına uğrayabilirsiniz.
2. Tescilli markamı yurtdışında koruyabilir miyim?
Hayır. Türkiye’deki tescil sadece Türkiye sınırlarında geçerli. Yurtdışında da koruma talebiniz varsa uluslararası tescil başvurusu yapmanız gerekiyor.
3.Marka başvurusu reddedilirse itiraz hakkım var mı?
Evet. Karara karşı TÜRKPATENT huzurunda 2 ay içinde itiraz hakkınız vardır.
Marka ve Patent Hakkınızı Nasıl Korursunuz?
• Tescil işlemlerini geciktirmeyin.
• Tescil sonrası markanızı ve buluşunuzu aktif şekilde kullanın.
• İhlal durumlarını tespit etmek için düzenli piyasa takibi yapın.
• Gerektiğinde noterden ihtarname gönderin.
• Gecikmeden uzman bir avukata başvurun.
Örnek Olay: Marka Karışıklığı ve Tazminat Davası
Bir içecek firmasının “FREZO” markası tescillidir. Piyasada yeni çıkan “FREZZO” markalı bir içecek, ambalaj ve renk açısından da benzerlik göstermektedir. Bu durum tüketicide karışıklık yaratmaktadır. Tescilli marka sahibi, hem tazminat davası açmış hem de ürünlerin toplatılmasını talep etmiştir. Mahkeme, karışıklık ihtimalini yeterli bularak davayı kabul etmiştir.
Sonuç: Fikri Haklarınızı Koruma Altına Almak Gecikmeye Gelmez
Marka ve patent hakları, işletmelerin maddi ve manevi varlıklarının temelidir. Tescil, bu hakların teminatıdır. Geciken her adım, telafisi zor sonuçlar doğurabilir. Özellikle dijital dünyada fikir hırsızlığı yaygınlaştıkça, proaktif hareket etmek bir zorunluluktur.
