Modern hukuk döneminde, sadece somut eylemlerle değil, dijital eylemlerle de meşgul olunuyor. Unutulma hakkı; kişinin geçmişine ait dijital içeriklerin belli durumlarda kamuya açık erişimden kalkmasını talep etme yetkisi olarak tanımlanabilmektedir. Ancak unutulma hakkı, sadece bir “silme” talebi değildir, aynı zamanda bireyin yeniden tanımlanması ve dijital varlık üzerinde denetim kurabilme iradesidir.
Bu Hak Hangi Hukuki Temellere Dayanır?
Türkiye’de unutulma hakkı doğrudan bir yasa maddesinde tanımlanmamış olsa bile, Anayasa’nın 20. maddesi kapsamında özel hayatın gizliliği, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) çerçevesinde kişisel verilerin işlenmesi durumuna ilişkin kurallarla birlikte değerlendirilir. Ayrıca, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi kararları, unutulma hakkına ilişkin uygulama alanlarını belirginleştirmektedir.
Unutulma Hakkı İfade Özgürlüğü ile Çatışır mı?
Hukuki dengede, unutulma hakkı ile ifade özgürlüğü arasında hassas bir denge kurulmalıdır. Bu nokta itibariyle, kişilerin kamusal niteliği, verinin güncellik durumu ve toplumun bilgilendirilme hakkı da dikkate alınmalı.
Hangi Durumlarda Unutulma Hakkı Kullanılabilir?
Yargı kararlarına göre; beraatle sonuçlanmış davalar, eski tarihli ve güncelliği yitirmiş haberler, kişinin saygınlığını zedeleyecek ve artık kamu yararı taşımayan içerikler gibi durumlarda unutulma hakkının uygulanması mümkündür. Ancak her somut olay kendi arasında değerlendirilir. Bu otomatik bir ortadan kaldırma, silme işlemi değildir, gerekçeli bir dengele, düzenleme süreci söz konusudur.
Arama Motorlarından İçerik Kaldırmak Mümkün müdür?
Evet, ancak bu teknik değil hukuki bir süreçtir. Kişi, içerik kaldırma talebini doğrudan içerik sağlayıcısına veya arama motoru şirketine iletebilir. Talep reddedilirse, Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak erişimin engellenmesini isteyebilir. Mahkeme kararıyla, arama motorlarından içerik bağlantıları kaldırılabilir. Bu karar, genellikle belirli URL’leri kapsar ve tüm içeriğin silinmesi anlamına gelmez.
Unutulma Hakkının Geleceği Nasıl Şekillenecek?
Teknoloji ilerledikçe dijital hafıza daha kalıcı hâle geliyor. Bu duruma dayanarak, unutulma hakkı daha önemli, ama aynı zamanda daha karışık bir hale geliyor. Yapay zekâ destekli içerik üretimi, dijital kimliklerin arşivlenmesi ve veri madenciliği uygulamaları, bu hakkın sınırlarını yeniden çiziyor. Bu nedenle hukuk klasik normlardan ziyade dinamik ve esnek düzenlemelerle birlikte bireyin dijital onurunu korumak zorundadır.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi – E. 2023/9876, K. 2024/1143
Karar Özeti:
Davacı M.A., 2011 yılında hakkında açılan ve 2012’de beraatle sonuçlanan dolandırıcılık davasına ilişkin bir haberin hâlâ arama motorlarında üst sıralarda görünmesini gerekçe göstererek unutulma hakkına dayanarak içeriklerin kaldırılmasını talep etmiştir. Mahkeme, söz konusu içeriğin artık güncel bilgi niteliği taşımadığını ve bireyin toplumdaki saygınlığına zarar verdiğini değerlendirerek erişimin kısıtlanmasına hükmetmiştir.
Yargıtay, haberin üzerinden uzun zaman geçtiğini, kamu yararının kalmadığını ve davacının beraat etmiş olduğunu belirterek özel hayatın gizliliği ve unutulma hakkı kapsamında yerel mahkeme kararını onamıştır.
Sonuç:
Unutulma hakkı lehine verilen erişim engeli kararı Yargıtay tarafından onanmıştır.
